අංශභාගය යනු ශරීරයේ කොටසක් තාවකාලිකව හෝ ස්ථිර ලෙස හෝ චලනය කිරීමට නොහැකි වීමයි.
Monoplegia.
Monoplegia යනු ශරීරයේ එක් ප්‍රදේශයක, සාමාන්‍යයෙන් එක් පසෙක අතක හෝ පාදයක ඇති වන අංශභාගයයි. Monoplegia සහිත පුද්ගලයින් සාමාන්‍යයෙන් ඔවුන්ගේ ශරීරයේ ඉතිරි කොටස පාලනය කරයි, නමුත් බලපෑමට ලක් වූ ප්‍රදේශයේ සංවේදනයන් දැනීමට හෝ චලනය කිරීමට හෝ නොහැකිය.
Monoplegia ඇතිවීමට හේතුව කුමක්ද?
මස්තිෂ්ක අංශභාගය මෙය ඇති වීමට ප්‍රධානතම හේතුව වන අතර, තවත් රෝග සහ ආබාධ කිහිපයක්ද හේතු විය හැක.
ආඝාතය
පිළිකා
තුවාල හෝ රෝග නිසා ස්නායු වලට හානි වීම
ස්නායු ආබාධ
චාලක නියුරෝන හානි වීම
මොළයේ තුවාල
බලපෑමට ලක් වූ ප්‍රදේශයේ හානි වූ හෝ කැඩී ගිය ස්නායු
Hemiplegia.
Hemiplegia ශරීරයේ එකම පැත්තක අතකට සහ පාදයකට බලපායි.
Hemiplegia බොහෝ විට ඉඳිකටුවක් ඇනීම වැනි සංවේදනයකින් ආරම්භ වන අතර, මාංශ පේශි දුර්වලතා දක්වා වර්ධනය වී සම්පූර්ණ අංශභාගය දක්වා වර්ධනය වේ.
Hemiplegia ඇතිවීමට හේතුව කුමක්ද?
Monoplegia සිදු වන ආකාරය මෙන්ම, වඩාත් සුලභ හේතුව මස්තිෂ්ක අංශභාගයයි. කෙසේ වෙතත්, කොඳු ඇට පෙළේ ආබාධ, මොළයේ ආබාධ සහ ස්නායු පද්ධතියේ ආබාධ වැනි වෙනත් තත්වයන් නිසා ද hemiplegia ඇති විය හැක.
Paraplegia.
Paraplegia යනු කුමක්ද?
Paraplegia යනු ඉණට පහළ ප්‍රදේශයේ ඇති වන අංශභාගය වන අතර සාමාන්‍යයෙන් පාද දෙකම, උකුල් සන්ධිය සහ ලිංගික අවයව වැනි අනෙකුත් අවයව වලට ද බලපායි. ඉණට පහළ අංශභාග තත්ත්වයට පත් වූ රෝගියෙකුට ඇවිදීමට, කකුල් චලනය කිරීමට හෝ ඉනෙන් පහළ සංවේදනයන් කිසිවක් දැනීමට නොහැකි වුවද, අංශභාගයේ තීව්‍රතාව පුද්ගලයාගෙන් පුද්ගලයාට සහ සමහර විට දිනෙන් දින වෙනස් වේ.
Paraplegia ඇතිවීමට හේතු.
කොඳු ඇට පෙළේ ආබාධ මේ සඳහා වඩාත් පොදු හේතුවයි. මීට අමතරව පහත සඳහන් හේතු ද බලපායි.
කොඳු ඇට පෙළේ ආසාදන
කොඳු ඇට පෙළේ තුවාල
මොළයේ පිළිකා
මොළයේ ආසාදන
උකුල් වල හෝ ඉණෙහි ස්නායු හානි
හුස්ම හිරවීම, ශල්‍ය අනතුරු සහ ඒ හා සමාන හේතු නිසා මොළයේ හෝ කොඳු ඇට පෙළේ ඔක්සිජන් නොමැතිකම.
ආඝාතය
මොළයේ හෝ කොඳු ඇට පෙළේ ජාන විකෘතිතා.
Quadriplegia.
බොහෝ විට tetraplegia ලෙස හඳුන්වන Quadriplegia, බෙල්ලට පහළ ප්‍රදේශයේ ඇති වන අංශභාගය වේ. මෙය අත් පා හතරම මෙන්ම කඳ කොටසද සාමාන්‍යයෙන් බලපායි.
Quadriplegia ඇතිවීමට හේතුව කුමක්ද?
සමහර විට, quadriplegia යනු මොළයේ තුවාල, ආඝාතය හෝ කොඳු ඇට පෙළේ ස්නායු තාවකාලිකව සම්පීඩනය වීම හේතුවෙන් ඇති වන තාවකාලික තත්වයකි. සමහර කොඳු ඇට පෙළේ ආබාධවලින් දිවි ගලවා ගත් අය තුවාල වූ වහාම quadriplegia රෝගයෙන් පීඩා විඳිති.
කොඳු ඇට පෙළ තුවාල වීමට වඩාත් සුලභ හේතු වන්නේ මෝටර් රථ අනතුරු, ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියා, වැටීම් සහ ක්‍රීඩා තුවාල, විශේෂයෙන් පාපන්දු වැනි ක්‍රීඩා හේතුවෙන් සිදුවන තුවාල වේ. කම්පන සහගත මොළයේ තුවාල ද මේ සඳහා හේතු වේ.
Quadriplegia ඇති විය හැකි වෙනත් ආකාරයන් වන්නේ.
ආසාදන, ආඝාතය සහ වෙනත් රෝග ආශ්‍රිත ක්‍රියාවලීන් හේතුවෙන් සිදු වන මොළයේ තුවාල
️ හුස්ම හිරවීම, නිර්වින්දනය ආශ්‍රිත අනතුරු, කම්පනය සහ වෙනත් හේතු නිසා මොළයට සහ කොඳු ඇට පෙළට ඔක්සිජන් අහිමි වීම.
️ කොඳු ඇට පෙළේ සහ මොළයේ තුවාල
️ කොඳු ඇට පෙළේ සහ මොළයේ ගෙඩි
️ කොඳු ඇට පෙළ සහ මොළයේ ආසාදන
️ සංජානනීය අසාමාන්‍යතා
️ පූර්ව උපත් හෝ උපත් කාලය තුළ මස්තිෂ්ක අංශභාගයට තුඩු දෙන තුවාල
️ ඖෂධ සඳහා අසාත්මිකතා
️ මත්ද්‍රව්‍ය හෝ මත්පැන් අධික මාත්‍රාව
භෞතචිකිත්සක ප්‍රතිකාර.
️ අංශභාග රෝගීන්ගේ මාංශ පේශි ශක්තිය ගොඩනැගීමට,
️ මාංශපේශීන් ක්ෂය වීම වැළැක්වීමට සහ අංශභාග තත්ත්වයකින් පසු ඔවුන්ගේ ශරීරය පාලනය කරන්නේ කෙසේදැයි නැවත ඉගෙන ගැනීමට භෞතචිකිත්සාව උපකාරී වේ.
️ ක්‍රියාකාරකම් මත පදනම් වූ ප්‍රතිකාර සහ පුළුල් පරාසයක ව්‍යායාම මගින් අංශභාග රෝගීන් හට සෞඛ්‍ය සම්පන්න ජීවන රටාවක් ගත කිරීමට මෙහිදී උපකාර කරයි.
References
https://www.spinalcord.com/types-of-paralysis
https://www.spinalcord.com/blog/tetraplegia-quadriplegia-paraplegia-what-is-the-differencr
යුගාන් මලීෂ.
Comments