විලුඹේ වේදනාව පිළිබද ඔබ දැනුවත් ද ?

විලුඹේ වේදනාව පිළිබද ඔබ දැනුවත් ද ?

ප්ලාන්ටාර් ෆැසිටයිටිස් යනු විලුඹේ වේදනාවට වඩාත් පොදු හේතුවකි. ඔබේ පාදයේ පතුල හරහා දිවෙන සහ ඔබේ විලුඹ අස්ථිය ඔබේ ඇඟිලි වලට සම්බන්ධ කරන පටක පටියක දැවිල්ල එයට ඇතුළත් වේ (ප්ලාන්ටාර් ෆැසියා - plantar fascia)

රෝග ලක්ෂණ

එය ප්ලාන්ටාර් ෆැසිටයිටිස්/ විලූඹේ වේදනාව නම්

• ඔබ නිදා ගැනීමෙන් හෝ විවේකයෙන් පසු ඇවිදීමට පටන් ගන්නා විට වේදනාව වඩාත් දරුණු වේ

• ව්‍යායාමයේදී වේදනාව වඩාත් හොඳින් දැනේ, නමුත් විවේකයෙන් පසු නැවත පැමිණේ

• ඔබේ පාදයේ ඇඟිලි බිමෙන් ඔසවා තැබීම දුෂ්කර ය

ප්ලාන්ටාර් ෆැසිටයිටිස් ඇති අයගේ ප්‍රධාන පැමිණිල්ල වන්නේ විලුඹේ පතුලේ හෝ සමහර විට පහළ මැද පාදයේ වේදනාවයි. එය සාමාන්‍යයෙන් එක් පාදයකට පමණක් බලපාන නමුත් එය පාද දෙකටමද සමහරවිට බලපායි.

ප්ලාන්ටාර් ෆැසිටයිටිස් වල වේදනාව කාලයත් සමඟ ක්‍රමයෙන් වර්ධනය වේ. වේදනාව මොට හෝ තියුණු විය හැකිය. සමහර අයට විලුඹේ සිට පිටතට විහිදෙන පාදයේ පතුලේ දැවෙන හෝ කැක්කුමක් දැනේ.

සාමාන්‍යයෙන් උදේ ඔබ ඇඳෙන් එළියට යන විට හෝ ඔබ ටික වේලාවක් වාඩි වී හෝ නිදාගෙන සිටින විට වේදනාව වඩාත් දරුණු වේ. විලුඹේ තද ගතිය නිසා පඩි නැගීම ඉතා අපහසු වේ.

දීර්ඝ කාලීන ක්‍රියාකාරකම් වලින් පසුව, වැඩිවන උද්දීපනයක් හෝ දැවිල්ලක් හේතුවෙන් වේදනාව ඇතිවිය හැකිය. ප්ලාන්ටාර් ෆැසියයිටිස් ඇති පුද්ගලයින්ට සාමාන්‍යයෙන් ක්‍රියාකාරකම් අතරතුර වේදනාව දැනෙන්නේ නැත, නමුත් නැවැත්වීමෙන් පසුව දැනේ.

හේතු

ප්ලාන්ටාර් ෆැසිටයිටිස් බොහෝ විට සිදුවන්නේ පාදයේ පටක කොටසේ පුනරාවර්තන වික්‍රියා තුවාල (repetitive strain injuries) වීමෙනි. එවැනි තුවාල සිදුවිය හැක්කේ අධික ලෙස දිවීම හෝ ඇවිදීම, සහ ඉහළක සිට බිමට පැනීමේ තුවාල වීමෙනි. ආතරයිටිස්(arthritis) සහ ඇන්කයිලෝසින් ස්පොන්ඩිලයිටිස් (ankylosing spondylitis) ඇතුළු ඇතැම් රෝග නිසාද ප්ලාන්ටාර් ෆැසිටයිටිස් ඇතිවිය හැක.

අවදානම් සාධක

• වයස(age) - ප්ලාන්ටාර් ෆැසියයිටිස් වයස අවුරුදු 40 ත් 60 ත් අතර බහුලව දක්නට ලැබේ.

• ඇතැම් ව්‍යායාම(exercises) - ඔබේ විලුඹ හා සම්බන්ධව ඇති පටක මත විශාල ආතතියක් ඇති කරන ක්‍රියාකාරකම් - දිගු දුර ධාවනය, මුද්‍රා නාට්‍ය නැටුම් සහ ස්වායු ක්‍රියකාරකම්(aerobic dances) වැනි ක්‍රියාකාරකම් ප්ලාන්ටාර් ෆැසිටයිටිස් ආරම්භයට දායක වේ.

• පාද යාන්ත්‍ර විද්‍යාව(foot mechanics) - පැතලි පාද හෝ අසාමාන්‍ය ඇවිදීමේ රටාවකන් මගින් ඔබ සිටගෙන සිටින විට දේහ බර බෙදා හරින ආකාරය කෙරෙහි බලපාන අතර ප්ලාන්ටාර් ෆැසියයිටිස් ඇතිවීමේ හැකියාව වැඩි විය හැකිය.

• තරබාරුකම(obesity) - අතිරික්ත දේහ ස්කන්ධය ඔබේ අදාළ පටකය මත අමතර ආතතියක් ඇති කරයි.

• පාද අධිකව වෙහෙසීමට ලක්වන වෘත්තීන් - කර්මාන්තශාලා සේවකයින්, ගුරුවරුන් වැනි රැකියා වල නියලෙන පුද්ගලයින් තම වැඩ කරන වේලාවෙන් වැඩි කාලයක් ඇවිදීම හෝ දැඩි පෘෂ්ට මත සිටගෙන සිටීම පටකයට හානි කළ හැකිය.

ඔබට ප්ලාන්ටර් ෆැසියයිටිස් / විලුඹ වේදනාව තිබේ නම්.

පහත සඳහන් දෑ අනුගමනය කරන්න

• ඔබට හැකි විට විවේක ගන්න

• සෑම පැය 2 ත් 3 ත් අතර කාලයකදී මිනිත්තු 20 ක් දක්වා ,වේදනාකාරී ප්‍රදේශය මත තුවායක් තුළ බහාලනු අයිස් පැකට්ටුවක් (හෝ ශීත කළ අයිස් මල්ලක්) තබන්න

• විලුඹ ප්‍රමාණය අඩු හා මෘදු පාදමක් සහිත පුළුල්, සුව පහසු සපත්තු පළඳින්න

• ඔබේ සපත්තු තුළ විලුඹ පෑඩය භාවිතා කරන්න

• නිතිපතා ඇදීමේ ව්‍යායාම වල නිරත වන්න.

• පිහිනීම වැනි ඔබේ පාදවලට පීඩනයක් නොවන ව්‍යායාම වඩාත් යෝග්‍ය වේ.

පහත සඳහන් දේවලින් වළකින්න

• දිගු කාලයක් ඇවිදීම හෝ නැගී සිටීමෙන් වලකින්න.

• උස සපත්තු හෝ උල් වූ සපත්තු පළඳින්න එපා

• ෆ්ලිප්-ෆ්ලොප්ස් හෝ බැක්ලස් සෙරෙප්පු පැළඳ නොගන්න

• දෘඩ පෘෂ්ඨ මත පාවහන් නොමැතිව ගමන් කිරීමට උත්සාහ කරන්න

භෞත චිකිත්සක ප්‍රතිකාර මගින් විලුඹේ වේදනාව / ප්ලාන්ටර් ෆැසියයිටිස් අඩු කිරීමට උපකාරී වේ

සුපසන් වීරසිංහ

References

• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/plantar-fasciitis/symptoms-causes/syc-20354846

• https://www.healthline.com/health/plantar-fasciitis