Sciatica.

Sciatica යන්නෙන් අදහස් කරන්නේ sciatic ස්නායුව ගමන් කරන මාර්ගය දිගේ විහිදෙන වේදනාවයි. Sciatic ස්නායුව ඔබේ කොන්දේ පහළ ප්‍රදේශයේ සිට ඉණ හා තට්ටම් හරහා එක් එක් පාදය ඔස්සේ අතු බෙදී ගමන් කරයි. සාමාන්‍යයෙන් , sciatica ඔබේ ශරීරයේ එක් පැත්තකට පමණක් බලපායි.

Sciatica බොහෝ විට සිදු වන්නේ අන්තර්ස්ථාපිත මඬලක් තෙරපීමෙන්, කොඳු ඇට පෙළේ අස්ථි මත තවදුරටත් අස්ථිමය ද්‍රව්‍ය තැන්පත් වීම හෝ කොඳු ඇට පෙළේ ස්නායු මාර්ගය පටු වීමෙන් (spinal stenosis) sciatic ස්නායුව සම්පීඩනය කරන විටදීය. මෙමඟින් කකුලේ දැවිල්ල, වේදනාව සහ බොහෝ විට හිරිවැටීම ඇති කරයි.

හේතු.

Sciatica ඇතිවන්නේ සාමාන්‍යයෙන් ඔබේ කොඳු ඇට පෙළේ අන්තර්ස්ථාපිත මඬලක් තෙරපීමෙන් හෝ ඔබේ කශේරුකාවේ අස්ථි (bone spur) වැඩීමකින් sciatic ස්නායුව තද වූ විටය.  කලාතුරකින්, sciatic ස්නායුව ගැටිත්තක් මගින් සම්පීඩිත විය හැක.දියවැඩියාව වැනි රෝගය වලින්ද මෙම ස්නායුවට හානි විය හැක.

  Sciaticaහි රෝග ලක්ෂණ.

• වේදනාව

• සංවේදනය වෙනස් වීම

• දුර්වලතාව

• ඉරියව් වෙනස් කිරීමත් සමඟ වේදනාව උග්‍ර වීම හෝ සමනය වීම.

Sciatica බරපතල නම් එහිදී ඇති විය හැකි ලක්ෂණ  වන්නේ,

• ️ පාදයේ දුර්වලතාවය

• ️ කකුල් දෙකෙහිම ඇතිවන sciatica රෝග ලක්ෂණ

• ️ මුත්‍රාශය අක්‍රිය වීම

• ️ ලිංගික දුර්වලතා

අවදානම් සාධක.

• ️ වයසත් සමඟ කොඳු ඇට පෙළේ අන්තර්ස්ථාපිත මඬල් තෙරපීම සහ bone spur ඇති වීම sciatica සඳහා වඩාත් පොදු හේතු වේ.

• ️ තරබාරුකම - ඔබේ කොඳු ඇට පෙළේ ආතතිය වැඩි වීම, අතිරික්ත ශරීර බර sciatica වැඩි කරන අතර කොඳු ඇට පෙළේ වෙනස්කම් වලට දායක විය හැක.

• ️ රැකියාව - ඔබේ කොන්ද වඩාත් දායක කරගනිමින් කරන ක්‍රියා, අධික ස්කන්ධයක් දරාගැනීම හෝ මෝටර් රථය තුළ දිගු කාලයක් වාඩි වී සිටීමට සිදු වන රැකියා sciatica සඳහා හේතු විය හැකි නමුත් මෙය  පිළිබඳව නිශ්චිත සාක්ෂි නොමැත.

• ️ දිගු වේලාවක් වාඩි වී සිටීම -. ක්‍රියාශීලී පුද්ගලයින්ට වඩා දිගු වේලාවක් වාඩි වී සිටින හෝ නිතර නිතර වාඩි වී සිටින පුද්ගලයින්ට sciatica වර්ධනය වීමට ඉඩ ඇත.

• දියවැඩියා රෝගය - මෙම තත්වය ස්නායු ආබාධ ඇතිවීමේ අවදානම වැඩි කරයි.

සංකූලතා.

බොහෝ අය sciatica වලින් සම්පූර්ණයෙන්ම සුවය ලැබුවද, බොහෝ විට ප්‍රතිකාර නොමැති වීම මඟින් ස්ථිර ස්නායු හානියක් ඇති විය හැකිය.

• බලපෑමට ලක් වූ පාදයේ දැනීම් නැති වීම

• බලපෑමට ලක් වූ පාදයේ දුර්වලතාවය

• බඩවැල් හෝ මුත්‍රාශයේ ක්‍රියාකාරීත්වය නැතිවීම

වැළැක්වීම.

sciatica වැළැක්වීම සැමවිටම කළ නොහැකි අතර, මෙම තත්ත්වය නැවත ඇති විය හැක.

• නිතිපතා ව්‍යායාම කිරීම -. ඔබේ කොන්දේ මාංශපේෂීන් ශක්තිමත්ව තබා ගැනීම සඳහා, ඔබේ මූලික මාංශ පේශි කෙරෙහි විශේෂ අවධානයක් යොමු කරමින් උදරයේ සහ පහළ කොන්දේ මාංශ පේශි නිසි පරිදි පවත්වා ගැනීමට ව්‍යායාම සිදු කළ යුතු වේ.

ඔබ වාඩි වී සිටින විට නිසි නිවැරදි ඉරියව්වක් පවත්වා ගන්න- කොන්දේ පහළ ප්‍රදේශයට ආධාරකයක් සහිත ආසනයක් තෝරාගැනීම. වාඩි වී සිටින විට ඔබේ කොන්දට කුඩා කොට්ටයක් හෝ රෝල් කරන ලද තුවායක් තබගැනීමෙන් ඔබේ දණහිස් සහ උකුල් එකම මට්ටම පවත්වා ගත හැක.

•   හොඳ ශරීර කාර්යක්ෂමතාවයක්  පවත්වා ගැනීම.- ඔබ දිගු වේලාවක් සිටගෙන සිටින්නේ නම්, වරින් වර පාදයක් පුටුවක් මත හෝ කුඩා පෙට්ටියක් මත තබාගැනීම

ඔබ බර දෙයක් ඔසවන විට, ඔබේ පහළ කොන්ද ප්‍රදේශයට වැඩි බරක් ලබා නොදී  ඔබේ කොන්ද කෙළින් තබා දණහිසට වැඩි බරක් ලබා දෙමින්  එසවීම.

භෞතචිකිත්සක කළමනාකරණය.

️ ව්‍යායාම සහ අනෙකුත් භෞතචිකිත්සක ප්‍රතිකාර ක්‍රම මඟින් මෙම තත්වය සදහා ප්‍රතිකාර සිදු කිරීම ඉතා ඵලදායී වේ.

References

https://www.spine-health.com/conditions/sciatica/what-you-need-know-about-sciatica

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sciatica/symptoms-causes/syc-20377435

දසිත් ගමගේ.