ඉන්හේලර් යනු කුමක්ද ?
ඉන්හේලරයක් යනු පුද්ගලයෙකුගේ පෙනහළු තුළට ඝෘජුව ම ඖෂධ රැගෙන යන උපකරණයකි.
මුඛයෙන් ලබාගන්නා ඖෂධවලට වඩා ඉන්හේලර ප්‍රයෝජනවත් වන්නේ ඔවුන් කෙලින්ම ඉලක්ක ස්ථානය වෙත ඖෂධ ලබා දෙන අතරම අහිතකර අතුරු ආබාධ අවම කරයි.
භාවිතා වන අවස්ථා
Chronic Obstructive Pulmonary Disease(COPD)
කැස්ස, හුස්ම හිරවීම සහ හුස්ම ගැනීමේ අපහසුව
යාන්ත්‍රණය
ඖෂධ පෙණහලුවලට රැගෙන යාමෙන් අනතුරුව ,ඒවා ශ්වසන මාර්ගය අවට මාංශ පේශි ලිහිල් කිරීමෙන් සහ ශ්වසන මාර්ගයේ ඉදිමීම සහ ප්‍රදාහක තත්ත්වය අඩු කිරීමෙන් රෝග ලක්ෂණ සමනය කර හුස්ම ගැනීම පහසු කරයි.
ඉන්හේලර වර්ග
ඒවායේ අරමුණු අනුව විවිධ වර්ගයේ ඉන්හේලර ඇත.
Reliever Inhalers ( පහසුව සලසන ඉන්හේලර්)
Preventer Inhalers( නිවාරණ ඉන්හේලර)
Long- acting bronchodilators (දිගුකාලීන ශ්වාස නාලිකා විස්තාරක)
Combination Inhalers ( සංයුක්ත ඉන්හේලර)
Spacers (අවකාශකය/ස්පේසරයක්)
Reliever Inhalers ( පහසුව සලසන ඉන්හේලර්)
ඇදුම රෝග ලක්ෂණ වලට ප්‍රතිකාර කිරීමට ඉක්මණින් ක්‍රියා කරන අතර ,ඇදුම රෝගයක් ඇති වූ විට හදිසි සහනයක් ලබා දේ. ඇදුම රෝගය ඇති බවට සැක කරන අවුරුදු 5 ට අඩු දරුවන්ට,සෑම ඇදුම රෝගියෙකුටම පහසුව සලසන ආනනක/ඉන්හේලර නියම කරනු ලැබේ.
වර්ග
මිනුම් මාත්‍රා ඉන්හේලර (Metered dose inhalers)
ක්‍රියාකාරී ආශ්වාස ඉන්හේලර (Breath actuated inhalers
වියළි කුඩු ඉන්හේලර (Dry powder inhalers)
බහුලව භාවිතා කරන ඖෂධ 💊
Salbutamol
Fenoterol
Ipratropium bromide
Tiotropium
Preventer Inhalers( නිවාරණ ඉන්හේලර)
ඒවා රෝග ලක්ෂණ සමනය කරන අතර ප්‍රේරක සඳහා වායු මාර්ගවල සංවේදීතාව අඩු කිරීමෙන් දිගු කාලීනව ඇතිවන රෝග ලක්ෂණ වලක්වනු ඇත. කෝටිකොස්ටෙරොයිඩ් සාමාන්‍යයෙන් භාවිතා වේ. ඇදුම රෝග ලක්ෂණ පාලනය කර නොමැති නම් හෝ හුස්ම ගැනීමේ අපහසුව, අධික කැස්ස, නින්දේදී පපුවේ තද ගතිය හෝ සෘතුමය භාවිතය සඳහා මෙම ආශ්වාස කරන්නන් නියම කරනු ලැබේ.
වර්ග
මිනුම් මාත්‍රා ඉන්හේලර (Metered dose inhalers)
ක්‍රියාකාරී ආශ්වාස ඉන්හේලර (Breath actuated inhalers)
වියළි කුඩු ඉන්හේලර (Dry powder inhalers)
බහුලව භාවිතා කරන ඖෂධ 💊
Ciclesonide
Beclomethasone
Budesonide
Fluticasone
Long- acting bronchodilators (දිගුකාලීන ශ්වාස නාලිකා විස්තාරක)
මේවා නිවාරණ ඉන්හේලර සමඟ නියම කරනු ලැබේ.අවට මාංශ පේශි ලිහිල් කිරීමෙන් වාතන මර්ගය විවෘතව තබන නමුත් ඇදුම රෝග ලක්ෂණ සමනය නොකරයි.
වර්ග
LABAs (දිගුකාලීන බීටා 2 ඇගෝනිස්ට්) - සාමාන්‍යයෙන් ඇදුම සඳහා නියම කේරේ.
LAMAs (දිගුකාලීන මාංශ පේශි ප්‍රතිවිරෝධක) - සාමාන්‍යයෙන් COPD සඳහා නියම කේරේ.
Theophylline (ටැබ්ලටය හෝ කැප්සියුලය)
බහුලව භාවිතා කරන ඖෂධ 💊
Formoterol
Salmeterol
Combination Inhalers ( සංයුක්ත ඉන්හේලර)
එක් ඉන්හේලරයක තුළ විවිධ වර්ගයේ ඖෂධ සංයුක්තව පවතී.
දිගුකාලීනව ක්‍රියා කරන සහනයක් සහ කෝටිකොස්ටෙරොයිඩ් නිවාරක.
දිගු ක්‍රියාකාරී සහන ඖෂධ-හුස්ම ගැනීමේ අපහසුතාව සහ තද පපුව වැනි රෝග ලක්ෂණ වලින් අඛණ්ඩ සහනයක් ලබා දෙයි.
නිවාරණ ඖෂධ දිගු කාලීනව ඔබේ වාතයේ ඇතිවන ප්‍රදාහක තත්ත්ව වළක්වා ගැනීමට උපකාරී වේ.
සුපුරුදු ඖෂධ මගින් ඇදුම රෝග ලක්ෂණ පාලනය නොවන විට නියම කරනු ලැබේ.
රෝග ලක්ෂණ සඳහා දිගුකාලීන ආරක්ෂාව ගොඩනඟයි.
බහුලව භාවිතා කරන ඖෂධ 💊
Budesonid and Formoterol
Fluticasone and Salmeterol
Spacers (අවකාශකය/ස්පේසරයක්)
ඉන්හේලරයට ඇමුණා භාවිතා කරන අතර ඖෂධයෙන් උපරිම ප්‍රතිඵල ලබා ගැනීමට උපකාර වන ටියුබ් වැනි උපාංග වේ.පහසුවෙන් නියම ඖෂධ මාත්‍රාව පෙණහලුවලට කෙලින්ම ලබා දේ. ඖෂධයෙන් අතුරු ආබාධ ඇතිවීමේ අවදානම අඩු කරයි .
D.L.E. සෙනෙවිරත්න
References
https://www.asthma.org.uk/advice/inhalers-medicines-treatments/inhalers-and-spacers/
https://kidshealth.org/en/teens/inhaler.html#:~:text=An%20inhaler%20is%20a%20device,to%20open%20up%20narrowed%20airways.